Mijn vogelblog

Kunstnest Boomvalk

  • Het Arcadis-kunstnest (18-3-2015) in het Stadhoudersplantsoen blijkt opgevuld te zijn met takken. De dader is echter onbekend. Het lijkt mij het werk van een Zwarte Kraai. Even in de gaten houden dus of er dit jaar dan eindelijk een Boomvalk op gaat broeden. 
  • Zo'n zelfde model in de Populieren aan de Ieplaan is nagenoeg bodemloos en in elk geval leeg en scheefgezakt.

 

Sperwer

Bij een van de Sperwer-locaties, trof ik man en vrouw. Hij druk met nestbouw, zij met vliegen en pitten.

 

Torenvalk

En tot slot nog even naar de Torenvalken op Landgoed Oosterbeek. Ook daar trof ik beide vogels. Pa in de deuropening en ma ook afwisselend vliegend en pittend.

Het is lente!

Gegevens
Tags:

gepubliceerd: 16-8-2016 - gewijzigd: 18-3-2020 - versie: 5.6

Leiden is ontzettend blij met het geslaagde broedgeval van de plaatselijke Boomvalken op een van de drie nieuwe kunstnesten aan de Wassenaarseweg. Er werden daarop twee jongen grootgebracht.
Hoe bijzonder is dat eigenlijk, vroeg ik mij af?

Minder dan het lijkt. In 1916 werd er namelijk al een Boomvalkhorst handmatig verplaatst. En in ‘Het Vogeljaar’ van 1967 wordt verhaald dat er in Den Haag in 1964 kunstnesten werden geplaatst voor deze, toen nog niet zo zeldzame, valkensoort. Op de desbetreffende locaties, Solleveld en Ockenrode, waren de broedpogingen al direct succesvol, getuige ook deze foto van Martin Lok van het eerste broedsel op het eerste kunstnest in Ockenrode.

 

In de jaren erna komen er ook meldingen van geslaagde broedgevallen op kunstnesten uit andere delen van Nederland.
Zo meldt bijvoorbeeld de Vogelwerkgroep IJmuiden geslaagde broedsels in zowel 1980 als in 1981 op een kunstnest in Midden Heerenduinen, met respectievelijk drie en twee jongen.
De Vogelwerkgroep Beemster heeft het voor 1981 over twee bezette kunstnesten in hoogspanningsmasten.

Ook in deze eeuw worden er regelmatig kunstnesten geplaatst, meestal ter vervanging van uit de boom gewaaide nesten of ter verkrijging van een kapvergunning van nesthoudende bomen. Dat gebeurde van Drenthe tot Limburg en van Almere tot Zoetermeer.

Kunstnest model Arcadis - foto Gemeente Den Haag

De drie kunstnesten die in 2015 in Den Haag werden opgehangen en de drie die in 2016 volgden, bleven echter allemaal onbezet. Kennelijk is het ontwerp van Gré ter Woord, waarvoor Leiden heeft gekozen, aantrekkelijker voor de Boomvalken dan de gevulde Haagse fruitschalen (foto rechts). Daar kan Arcadis (de bedenker van die Haagse nesten) van leren.

 

 

 

 

Kunstnest model Regelink - foto Gemeente Den Haag

Voor het broedseizoen 2020 heeft Regelink Ecologie & Landschap deze "bollenmand"  hier en daar in Den Haag opgehangen, als onderdeel van het Gemeentelijk Populierenvervangingsplan 2019/2020. Het model wordt - volgens Regelink - in Duitsland al jaren gebruikt, door zowel de Zwarte Kraai, als aansluitend de Boomvalk. Hij is van huis uit veel te diep, maar dat is verholpen door hem half of bijna helemaal te vullen met allerhande materiaal (foto links). Regelink test met deze proefplaatsingen uit of - net als in Duitsland gebeurt - ook hier de Zwarte Kraai de mand zal gaan gebruiken als basis voor zijn nest en de mand verder zal aankleden. Na die upgrade zou hij dan geschikt moeten zijn voor de Boomvalk. Waarom ze niet hebben gekozen voor een minder diepe standaard mand is niet mij niet duidelijk geworden. Een kwestie van aanbod misschien.

Je kunt je afvragen of het logisch is dat er na zesenvijftig jaar ervaring met kunstnesten nog provinciale projectsubsidie wordt besteed aan dit soort proefnemingen. Maar kennelijk heeft de opgebouwde kennis nog niet geresulteerd in "het ultieme Boomvalkenkunstnest".

Hier wat input om zover te komen:

 

Nest

Bron

Boomvalk
  • Aantal broedparen in Nederland: 450 - 700.
  • Bouwt zelf geen nest en broedt meest op oude nesten van de Zwarte Kraai *. Prefereert namelijk vlakke nestkom waardoor hij óp het nest zit in plaats van er ín.
  • Eksternesten ** hebben een diepe kom en worden daarom zelden gebruikt, tenzij de kap is ingestort waardoor de kom minder diep is.

De Boomvalk - Rob Bijlsma blz. 39/40

*) Zwarte Kraai
  • Aantal broedparen in Nederland: 60.000 - 100.000
  • Het nest is een vrij grote ondiepe constructie en wordt hoog in een boom gemaakt. De basis bestaat uit een verzameling van dunne twijgen en dikkere takken, tot een platform in elkaar gevlochten en verstevigd met modder. Zwarte kraaien bekleden de binnenkant van hun nest met zachte materialen als wol, veren, vacht van dieren en gras. Ook afval als papier en ijzerdraad kan in een neststructuur worden aangetroffen.

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/zwarte-kraai

**) Ekster

Eksternesten zijn groot en diep en worden (meestal) in de vork van een tak van een hoge boom gebouwd. Ze zijn ook van boven overdekt tegen predatoren. Verder heeft het nest een verborgen ingang. De takken worden versterkt met aarde en klei en gevoerd met dunne wortels.

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/ekster

 

Nestleveranciers (bron: Takkeling)

Jaar

2015

2016

2017

2018

2019

totaal

Soort

aantal

%

aantal

%

aantal

%

aantal

%

aantal

%

aantal

%

Zwarte Kraai

47

95,9%

39

86,7%

62

95,4%

69

98,6%

50

89,3%

267

93,7%

Buizerd

2

4,1%

1

2,2%

2

3,1%

 

0,0%

4

7,1%

9

3,2%

Roek

 

0,0%

1

2,2%

1

1,5%

1

1,4%

1

1,8%

4

1,4%

Ekster

 

0,0%

2

4,4%

 

0,0%

 

0,0%

 

0,0%

2

0,7%

Kunstnest

 

0,0%

2

4,4%

 

0,0%

 

0,0%

1

1,8%

3

1,1%

Leverancier bekend

49

100,0%

45

100,0%

65

100,0%

70

100,0%

56

100,0%

285

100,0%

 

Model Kunstnesten voor Boomvalken Resultaat

Handmatig verplaatst nest

1916

   Succesvol

Martin Lok c.s. (1964 & 1965)

Foto Martin Lok

Succesvol

Leiden 1e jaar

Gré ter Woord (2015)

Foto Garry Bakker

 1e jaar geen succes

Arcadis (2015)

Foto boven: Gemeente Den Haag

In 2020 hangt datzelfde nest er zo bij ! (Werk van kraaien??)

 Geen succes 

Gevlochten door Hein Wilting van de Groene Brigade in Midden-Limburg (2016)

Geen succes

Leiden 2e jaar

Gré ter Woord (2016)

 

2e jaar wél succesvol

(bij een van de drie kunstnesten was inmiddels de bodem er uit gezakt)

Arcadis (2016?)

foto 2020

Rode Kruisplantsoen

 Geen succes en inmiddels onbruikbaar (zie foto)

Arcadis (2016?)

foto 2020

Ieplaan

 Geen succes en inmiddels onbruikbaar (zie foto)

Leiden 3e jaar

Gré ter Woord (2017)

 

 3e jaar ook succesvol

Leiden  (vernieuwd)

Gré ter Woord (2019)

 Succesvol

Opgevulde bollenmand Regelink (2020)

In Duitsland succesvol

Relevante links:

 

Gegevens
Tags:

versie 2.1

Nieuwsgierig geworden door het eerder genoemde artikel in De Boomgaard, besloot ik vanmiddag een valken-nest-rondje te maken.

Boomvalk-kunstnest

In boom 1 op de Valkenboskade zag ik inderdaad een bollenmand. Volgens het artikel hangt die er al vijf jaar, maar dat is niet juist. Hij is er dit jaar in gehangen door Regelink Ecologie & Landschap, als onderdeel van het Gemeentelijke Populierenvervangingsplan. Het model 'opgevulde bollenmand' wordt - volgens hen - in Duitsland al jaren gebruikt, door zowel de Zwarte Kraai, als aansluitend door de Boomvalk. Regelink test met deze proefplaatsing uit of - net als in Duitsland gebeurt - ook hier de Zwarte Kraai de mand zal gaan gebruiken als basis voor zijn nest en de mand verder zal aankledenn. Na die upgrade zou hij dan geschikt moeten zijn voor de Boomvalk.

Het nest van vorig jaar uit boom 2 heeft - volgens datzelfde artikel - de storm Ciara niet overleefd. Maar er is hoop. Toen ik de mand stond te bekijken, was ik getuige van de eerste-tak-legging door de Zwarte Kraai voor een nieuwe nest op dezelfde plek waar vorig jaar in boom 2 zijn (tijdens Ciara weggewaaide) nest zat. Benieuwd of dat ook echt wat wordt!

 

Torenvalk

Vervolgens reed ik door naar de Torenvalkkast in de Natte Pan in het Westduinpark. Die staat, sinds Ciara, nu op een kale zandvlakte. Ik zag er wél een jagend vrouwtje, maar of die een oogje heeft op die eenzame paal, kon ik niet vaststellen. Afwachten dus, ook hier.

Tot slot heb ik bij het Parnassia-kerkje in Monster alleen maar Kauwtjes gezien rond de toren en dus geen Torenvalk. Te veel Kauw-in-de-lucht kennelijk!

Gegevens
Tags:

Zo luidt de kop boven een artikel in De Boomgaard, het wijkblad van de Bomenbuurt. Het gaat over het kappen c.q. niet kappen van de Populieren aan de Valkenboskade, de broedplek van "onze" Boomvalken.

Arie & Paulien stuurden het mij door. Dank daarvoor en via deze link is het te lezen.

Gegevens
Tags:

Bontbekplevier

Drieteenstrandloper

Er werden vanmorgen Sneeuwgorzen en Fraters gemeld op de Zandmotor. Dus besloot ik vanmiddag een poging te wagen.

De eerste soort die trof was de Bontbekplevier. Drie in het totaal, vergezeld door de nodige Drieteenstrandlopers. Vervolgens zag ik in de verte een groepje scharrelen, bestaande uit Sneeuwgorzen, Groenlingen en mogelijk die gemelde Fraters. Ik maakte snel wat bewijsplaatjes, omdat ik werd ingehaald door een zeer felle bui, compleet met zandstorm. Ik zocht dekking achter een stuifduin en de beesten kennelijk ook. Toen de bui voorbij was, was er nog één Sneeuwgors blijven plakken. De rest was hem gepeerd. Wat later zag ik aan de andere kant van het duinmeer nog drie andere Sneeuwgorzen, maar de Groenling- en mogelijke Fratergroep kwam niet meer terug. En dat de Fraters op mijn eerste bewijskiekje geen Fraters waren, zag ik achter de computer. Dat laat Kneutjes zien en geen Fraters. 

P.S. (De Frater-melding van die ochtend is inmiddels gecorrigeerd door waarneming.nl.)

Gegevens
Tags:

Grote Bonte Specht

En wederom trof ik in Alphen aan den Rijn een Grote Bonte Specht aan, in plaats van de Middelste. Pech dus. Maar gelukkig had de Gemeente Alphen aan den Rijn medelijden met mij......

 

Koereiger

Koereiger

Koereiger

Het was even rijden, maar aan het Rietveldse Pad - aan de andere kant van de stad - hadden ze voor mij een viertal Koereigers, ter compensatie... Aardig toch?

Gegevens
Tags: