De krachtige en soms stormachtige wind van de afgelopen weken lijkt een bedreiging voor de huisvesting van de Boomvalk.

Die maakt namelijk in meer dan 90% van de gevallen gebruik van de nesten van Zwarte Kraaien. En die zijn dus - dankzij onder andere Ciara en Dennis - massaal uit de bomen gewaaid. Maar op zich is dat geen ramp. De Boomvalk prefereert immers vérse nesten en voor het bouwen daarvan is nog tijd zat. Het kost de Zwarte Kraai maar een kleine week en doorgaans starten zij daarmee vanaf eind maart - begin april. Dus als het vanaf het weekend inderdaad minder onstuimig wordt, liggen ze mooi op schema. En dan graag in bomen die niét worden omgezaagd!

De Zwarte Kraai die ik van de week bezig zag om een takje onder een draadje door te wurmen (zie foto), heeft zich voor joker uitgesloofd. Dat ligt gewoon weer ónder de boom.....

Gegevens

Gepubliceerd: 12 maart 2020

• Het Arcadis-kunstnest (18-3-2015) in het Stadhoudersplantsoen blijkt opgevuld te zijn met takken. De dader is echter onbekend. Het lijkt mij het werk van een Zwarte Kraai. Even in de gaten houden dus of er dit jaar dan eindelijk een Boomvalk op gaat broeden. 
• Zo'n zelfde model in de Populieren aan de Ieplaan is nagenoeg bodemloos en in elk geval leeg en scheefgezakt.

Bij een van de Sperwer-locaties, trof ik man en vrouw. Hij druk met nestbouw, zij met vliegen en pitten.

En tot slot nog even naar de Torenvalken op Landgoed Oosterbeek. Ook daar trof ik beide vogels. Pa in de deuropening en ma ook afwisselend vliegend en pittend.

Het is lente!

Gegevens

Gepubliceerd: 11 maart 2020

gepubliceerd: 16-8-2016 - gewijzigd: 28-5-2022 - versie: 6.1

Leiden is ontzettend blij met het geslaagde broedgeval van de plaatselijke Boomvalken op een van de drie nieuwe kunstnesten aan de Wassenaarseweg. Er werden daarop twee jongen grootgebracht.
Hoe bijzonder is dat eigenlijk, vroeg ik mij af?

Minder dan het lijkt. In 1916 werd er namelijk al een Boomvalkhorst handmatig verplaatst. En in ‘Het Vogeljaar’ van 1967 wordt verhaald dat er in Den Haag in 1964 kunstnesten werden geplaatst voor deze, toen nog niet zo zeldzame, valkensoort. Op de desbetreffende locaties, Solleveld en Ockenrode, waren de broedpogingen al direct succesvol, getuige ook deze foto van Martin Lok van het eerste broedsel op het eerste kunstnest in Ockenrode.

In de jaren erna komen er ook meldingen van geslaagde broedgevallen op kunstnesten uit andere delen van Nederland.
Zo meldt bijvoorbeeld de Vogelwerkgroep IJmuiden geslaagde broedsels in zowel 1980 als in 1981 op een kunstnest in Midden Heerenduinen, met respectievelijk drie en twee jongen.
De Vogelwerkgroep Beemster heeft het voor 1981 over twee bezette kunstnesten in hoogspanningsmasten.

Ook in deze eeuw worden er regelmatig kunstnesten geplaatst, meestal ter vervanging van uit de boom gewaaide nesten of ter verkrijging van een kapvergunning van nesthoudende bomen. Dat gebeurde van Drenthe tot Limburg en van Almere tot Zoetermeer.

Kunstnest model Arcadis - foto Gemeente Den Haag

De drie kunstnesten die in 2015 in Den Haag werden opgehangen en de drie die in 2016 volgden, bleven echter allemaal onbezet. Kennelijk is het ontwerp van Gré ter Woord, waarvoor Leiden heeft gekozen, aantrekkelijker voor de Boomvalken dan de gevulde Haagse fruitschalen (foto rechts). Daar kan Arcadis (de bedenker van die Haagse nesten) van leren.

Opgevuld kunstnest model Regelink

Voor het broedseizoen 2020 heeft Regelink Ecologie & Landschap deze "bollenmand"  hier en daar in Den Haag opgehangen, als onderdeel van het Gemeentelijk Populierenvervangingsplan 2019/2020. Het model wordt - volgens Regelink - in Duitsland al jaren gebruikt, door zowel de Zwarte Kraai, als aansluitend de Boomvalk. Hij is van huis uit veel te diep, maar dat is verholpen door hem half of bijna helemaal te vullen met allerhande materiaal (foto links). Regelink test met deze proefplaatsingen uit of - net als in Duitsland gebeurt - ook hier de Zwarte Kraai de mand zal gaan gebruiken als basis voor zijn nest en de mand verder zal aankleden. Na die upgrade zou hij dan geschikt moeten zijn voor de Boomvalk. Waarom ze niet hebben gekozen voor een minder diepe standaard mand is niet mij niet duidelijk geworden. Een kwestie van aanbod misschien.

Je kunt je afvragen of het logisch is dat er na zesenvijftig jaar ervaring met kunstnesten nog provinciale projectsubsidie wordt besteed aan dit soort proefnemingen. Maar kennelijk heeft de opgebouwde kennis nog niet geresulteerd in "het ultieme Boomvalkenkunstnest".

Hier wat input om zover te komen:

Model	Kunstnesten voor Boomvalken	Resultaat
Handmatig verplaatst nest 1916		Succesvol
Martin Lok c.s. (1964 & 1965) Foto Martin Lok		Succesvol
Leiden 1e jaar Gré ter Woord (2015) Foto Garry Bakker		1e jaar geen succes
Fruitmand Arcadis (2015) Foto boven: Gemeente Den Haag	In 2020 hangt datzelfde nest er zo bij ! (Werk van kraaien??)	Geen succes
Gevlochten door Hein Wilting van de Groene Brigade in Midden-Limburg (2016)		Geen succes
Leiden 2e jaar Gré ter Woord (2016)		2e jaar wél succesvol (bij een van de drie kunstnesten was inmiddels de bodem er uit gezakt)
Fruitmand Arcadis (2016?) foto 2020 Rode Kruisplantsoen		Geen succes en inmiddels onbruikbaar (zie foto)
Fruitmand Arcadis (2016?) foto 2020 Ieplaan		Geen succes en inmiddels onbruikbaar (zie foto)
Leiden 3e jaar Gré ter Woord (2017)		3e jaar ook succesvol
Leiden  (vernieuwd) Gré ter Woord (2019)		Succesvol
8 Opgevulde bollenmanden Regelink (2020/2022)		In Duitsland succesvol; bij ons niet!
5 Zelfgemaakte kunstnesten Regelink (2021)		1e jaar geen succes
(kennelijk nog geheim aantal) Zelfgemaakte kunstnesten Regelink (2022)		Er wordt op 'proefgezeten' volgens Regelink

Relevante links:

• 1967 : Artikel in Het Vogeljaar van de hand van C.M. Lok, A.F. v. Olphen en H. Rijven ✝
• 1980/1981: VWG IJmuiden - 2 jaar achtereen succesvol gebroed
• 1981 : VWG Beemster - 2 van de vier kunstnesten bezet
• 1982-1988 : Berlijn en Brandenburg - Fiuczynski heeft het in zijn boek Der Baumfalke over 36 broedgevallen in kunsthorsten in de periode
• 2012 : Gemeente Amsterdam - plan
• 2014 : Laarberg - plan
• 2015 : Den Haag - geen succes op de drie geplaatste kunstnesten
• 2015 : Leiden - Gemeente plaatst drie boomvalknesten
• 2015 : Lith - 2 jongen succesvol in overgeplaatst (zie ook deze link)
• 2015/2016 : Sloten Oud-Osdorp - plan
• 2016 : Den Haag - plaatst drie extra kunstnesten, doch ook die worden niet gebruikt
• 2016 : Mijn artikeltjes over het Kunstnest Leiden & een door mij aldaar geschoten YouTube-filmpje
• 2016 : Midden-Limburg (zie ook deze link) - geen succes tot nu toe
• 2016 : Zoetermeer - geen succes op de drie compensatienesten
• 2017 : Limburg Roerdal: op vier tot vijf kunstnesten werd succesvol gebroed
• 2017 : Gemeente Leiden - voor het tweede jaar succes
• 2017 : Gemeente Amsterdam - 3 kunstnesten op Zuidas (zie ook deze link)
• 2017 : Gemeente Den Haag - plaatsing zes nieuwe kunstnesten/geen succes
• 2018 : Blankenburgtunneltracé: 8 kunstnesten te plaatsen
• 2019 : Gemeente Leiden - minstens twee jongen op nieuwe kunstnesten
• 2020 : Gemeente Den Haag - proef met kunstnesten (zie ook deze link)
• 2020 : Gemeente Den Haag - kunstnest Valkenboskade
• 2021 : Kiekjesdief - "Nieuwe kunstnesten voor Haagse Boomvalken"

Gegevens

Gepubliceerd: 11 maart 2020

versie 2.1

Nieuwsgierig geworden door het eerder genoemde artikel in De Boomgaard, besloot ik vanmiddag een valken-nest-rondje te maken.

In boom 1 op de Valkenboskade zag ik inderdaad een bollenmand. Volgens het artikel hangt die er al vijf jaar, maar dat is niet juist. Hij is er dit jaar in gehangen door Regelink Ecologie & Landschap, als onderdeel van het Gemeentelijke Populierenvervangingsplan. Het model 'opgevulde bollenmand' wordt - volgens hen - in Duitsland al jaren gebruikt, door zowel de Zwarte Kraai, als aansluitend door de Boomvalk. Regelink test met deze proefplaatsing uit of - net als in Duitsland gebeurt - ook hier de Zwarte Kraai de mand zal gaan gebruiken als basis voor zijn nest en de mand verder zal aankledenn. Na die upgrade zou hij dan geschikt moeten zijn voor de Boomvalk.

• Zie ook het eerdere artikel: Boomvalken op kunstnesten

Het nest van vorig jaar uit boom 2 heeft - volgens datzelfde artikel - de storm Ciara niet overleefd. Maar er is hoop. Toen ik de mand stond te bekijken, was ik getuige van de eerste-tak-legging door de Zwarte Kraai voor een nieuwe nest op dezelfde plek waar vorig jaar in boom 2 zijn (tijdens Ciara weggewaaide) nest zat. Benieuwd of dat ook echt wat wordt!

Vervolgens reed ik door naar de Torenvalkkast in de Natte Pan in het Westduinpark. Die staat, sinds Ciara, nu op een kale zandvlakte. Ik zag er wél een jagend vrouwtje, maar of die een oogje heeft op die eenzame paal, kon ik niet vaststellen. Afwachten dus, ook hier.

Tot slot heb ik bij het Parnassia-kerkje in Monster alleen maar Kauwtjes gezien rond de toren en dus geen Torenvalk. Te veel Kauw-in-de-lucht kennelijk!

Gegevens

Gepubliceerd: 07 maart 2020

Zo luidt de kop boven een artikel in De Boomgaard, het wijkblad van de Bomenbuurt. Het gaat over het kappen c.q. niet kappen van de Populieren aan de Valkenboskade, de broedplek van "onze" Boomvalken.

Arie & Paulien stuurden het mij door. Dank daarvoor en via deze link is het te lezen.

Gegevens

Gepubliceerd: 07 maart 2020