dossier-versie: 8.1

Ik was er zomaar van uitgegaan dat het carrousel-sleepboot-project destijds een zachte dood was gestorven. Dat was eigenlijk ook wel een beetje zo, maar er is nu sprake van een heuse reïncarnatie. Met andere hoofdrolspelers en met de eerste opgeleverde Carrousel Rave Tugs (CRT) - zoals de type-aanduiding is geworden - de MULTRATUG 32 & 33.
_{(Van het type Dynamic Oval Towing (DOT), dat op hetzelfde principe is gebaseerd, varen er trouwens inmiddels een handvol rond. Zie onder 2.)}

Het principe

Het principe van de carrouselsleper dateert al van voor de eeuwwisseling. Toen bedacht Marcus van der Laan, directeur van International Maritime Consultants, deze ‘revolutionaire sleepbootinnovatie’. Daarbij wordt de kabel naar het te slepen vaartuig bevestigd aan een ring rond het stuurhuis, waardoor deze vrij in de rondte kan bewegen. Voordelen zijn - volgens hem - een grotere wendbaarheid van de sleepboot, meer sleepvermogen en - als Unique Selling Point - vrijwel 0%-kans op kapseizen.

Drie volgelingen

Inmiddels gingen drie bedrijven met de uitvinding aan de slag:

1. Novatug - Carrousel Rave Tug (CRT)

Van idee tot oplevering

Ergens aan het begin van deze eeuw, maak ik op de Wereldhavendagen in Rotterdam op de stand van een van de adoptieouders, te weten Novatug B.V., kennis met het idee ^[1]. Na proeven met een testmodel wordt er een bestaande sleepboot voor aangekocht en omgebouwd, de HENRIETTE S.M. GOEDKOOP ^[2]. In 2002 komt die - onder de naam MULTRATUG 12 - in de vaart. In haar editie van 28-2-2003 meldt Sleepvaart- en Offshore Nieuws dat Multraship twee (ex)puntpijpers van Wijsmuller heeft overgenomen die - net als de MULTRATUG 12 - ook zullen worden omgebouwd tot carrouseltugs ^[3], maar daarover verderop meer.

Het idee van een sleepboot die niet kan omslaan, wordt in de branche zo goed ontvangen, dat de bedenkers daarvoor in 2003 worden beloond met de Maritime Innovation Award 2002 ^[4]. De enige kritische kanttekening die de jury plaatst is dat 'de commercialisering van het concept nog meer vorm moet krijgen' ^[3].
Medio 2003 geeft Multraship - volgens een maritiem vakblad - een statusupdate van het project en meldt - net als Sleepvaart- en Offshore Nieuws eerder al deed - dat er twee zusterschepen van de MULTRATUG 12 zijn aangekocht om óók te worden uitgerust met het carrouselsysteem. Die zullen de MULTRATUG 14 en 15 gaan heten ^[5]. Omdat ik daarover in latere stukken niets meer kan terugvinden, vraag ik het bedrijf ernaar (15-7-2017). Dat geeft aan dat het bericht onjuist is en niet te weten waar het vandaan komt. Het blijft dus bij dat ene testvaartuig. De daarmee opgedane praktijkervaring wordt na verloop van tijd verwerkt in een plan voor complete nieuwbouw. Er worden leveranciers gekozen en men tekent een bouwcontract voor twee carrousel-sleepboten ^[8]. We hebben het dan inmiddels over 2006. De IMO 9405655/9405667 zouden eind 2007/begin 2008 worden opgeleverd en MULTRATUG 3 en 4 gaan heten. Edoch, mis evenwel. De Maleisische werf - waar de kiel van de eerste inmiddels was gelegd - gaat failliet ^[10] en het plan is terug bij af. 

Men blijft er wel aan door rekenen en schaven ^{[11] [12]}  en stelt vol vertrouwen een nieuw bouwteam samen ^{[13] [17] [18] [22]}. Eind 2015 volgt dan de doorstart en begin 2018 de oplevering. (Zie voor de tussenliggende 'waypoints' de tabel en onderstaande links).

In de praktijk

Het Havenbedrijf Antwerpen heeft proeven gedaan met de MULTRATUG 32 ^[38]. Die is daarna afgelost door de - later opgeleverde - MULTRATUG 33. Als die proefvaarten positief uitvallen, overweegt men twee CRT's aan te schaffen. Dat zou een doorbraak kunnen zijn in de ontwikkeling van dit type haven- en terminalslepers.
De MT32 voer ook kort in Bremerhaven rond om de partners FAIRPLAY/BUGSIER te laten kennismaken met het systeem. Nu lijkt zij haar vaste stek gevonden te hebben in de Tennessehaven in de Europoort.

Ontwerpopdracht voor 'medium-versie'

Novatug heeft zoveel vertrouwen in het slagen van het project dat zij in juni 2018 op de ITS 2018-beurs in Marseille en ontwerpopdracht verstrekte aan Robert Allan Ltd. voor twee iets kleinere CRT's, de zogenaamde 'CRT-M'. Die worden vier meter korter dan de nu afgeleverde 'CRT-L' en krijgen ook iets minder trekkracht. Ca. 50 ton. ^[39]. Voor wie die bestemd zijn, is niet bekend gemaakt. Misschien wel voor Antwerpen.

Tabel: Levensloop IMO 9796042 (MULTRATUG 32)

2. Mampaey - Dynamic Oval Towing (DOT)

Mampaey Offshore Industries B.V. uit Dordrecht is de tweede adoptant. Zij ontwikkelen het idee door tot het DOT-systeem. Daarbij is de ring om het stuurhuis niet rond, maar ovaal. Dat zou de krachten volgens hen beter verdelen en het mogelijk maken het systeem ook op bestaande slepers aan te brengen. Zij baseren zich daarbij op proeven met verschillende sleepbootmodellen, waaronder die van Smit en Fairplay. Het systeem is volgens het Schuttevaer-artikel ‘Sleper presteert beter met ovalen sleeprail’ van 15 december 2006, speciaal bedoeld voor kleinere slepers en vormt dus geen concurrentie voor het CRT-systeem.

Type MACDUFF "DEE" 13

Shipspotting.com

UGIE RUNNER © Sydney Sinclair

Het systeem bereikt in 2008 het productiestadium en wordt dat jaar voor het eerst in het écht toegepast bij de bouw van de, voor de haven van Peterhaed bestemde, Schotse sleepboot UGIE RUNNER *. Het is een ontwerp van Macduff Ship Design, die haar tooit met de typenaam MACDUFF "DEE" 13. 

*) Saillant-detail is dat in juni 2009 - terwijl de UGIE RUNNER in Peterhead ligt - niet zij, maar de IJSSELSTROOM wordt ingehuurd om als achterboot voor een sleep te fungeren. Bij die klus kapseist de achteruitvarende IJSSELSTROOM. De onderzoekers verbazen zich later over deze foute keuze. Had men 'de jop' gegund aan de veel geschiktere UGIE RUNNER, dan was een dergelijk ongeluk nooit gebeurd, volgens hen.

Zie ook het MAIB-rapport.

Type MACDUFF "DEE" 23

In november 2011 geeft het Turkse Torgem Shipyard aan diezelfde Macduff de opdracht om een 23-meter DOT-tug te ontwikkelen, op basis van drie al elders bestelde DOT-tugs **. En zo geschiedde. Na succesvolle proefvaarten op zee, wordt in februari 2013 de AYTEN CEBI opgeleverd, typenaam MACDUFF "DEE" 23. Zij was bedoeld voor de haven van Istanbul en zou - volgens deze advertentie - nu te koop te liggen.

**) Maritime Journal weet het volgende over die drie andere te melden:

"Medio 2012 werden drie zeer vergelijkbare 23m DOT-sleepboten in gebruik genomen door Pacific Ocean Engineering & Trading (POET) in Singapore. De sleepboten DT Harmony, DT Highway en DT Horizon werden in China gebouwd en vervolgens verkocht. DT Harmony maakt nu deel uit van de vloot van de Pacific Marine Group in Australië met de naam PMG Harmony. De resterende zusterschepen zijn verkocht aan Smit Lamnalco Ltd, beheerd door Sharjah Lamnalco Ltd, Sharjah."  (red.: Die heten nu respectievelijk SL KITE en SL KESTREL.)

Type MACDUFF "DEE" 16 & 19 & 25

Op de website van Macduff Ship Design staan ook nog de MACDUFF "DEE" 16, de MACDUFF "DEE" 19  en de MACDUFF "DEE" 25, maar op mijn vraag aan hen of die daadwerkelijk zijn gebouwd of dat het bij bovengenoemde vijf is gebleven, kreeg ik van hen het volgende (door Google vertaalde) antwoord:

"... Er is een aantal schepen gebouwd zoals je hebt opgemerkt, maar weinigen zijn volledig benut. Er leek geen bereidheid van iemand te zijn om tijd en geld te besteden aan het volledig benutten van het ontwerp en de unieke eigenschappen van het DOT-systeem en na verloop van tijd zijn er geen nieuwe schepen gebouwd en de andere ontwerpen op onze website blijven concepten. Het was onze hoop dat het systeem weer in beeld zou komen naar aanleiding van de nieuwe schepen die door Damen worden gebouwd en het is Mampaey en onze overtuiging dat het DOT-systeem verschillende voordelen biedt ten opzichte van de CRT-schepen...."

(red.: Welke die voordelen dan precies zijn, wordt uitgelegd in het Schuttevaer-artikel ‘Sleper presteert beter met ovalen sleeprail’ van 15 december 2006.)

De Wet van de Remmende Voorsprong

Het idee dat de achterstand die het DOT-systeem inmiddels heeft ten opzichte van het CRT-concept wel kan worden ingelopen, lijkt niet realistisch. De wet van de remmende voorsprong heeft het systeem mijns inziens de das omgedaan, temeer daar er kennelijk ook geen eindspurt wordt ingezet door de bij het project betrokkenen. Die lijken zich erbij te hebben neergelegd.

3. Moran  Iron Works - All-Rounder (ART)

De derde is een nieuweling. Moran Iron Work borduurt voort op de voordelen van de Caroussel-tug, en voegt daar zijn eigen ideeën aan toe. De naam van dat ontwerp: ART-360T. Lees er alles over op hun website.

Gerelateerde artikelen:

• Carrousel Rave Tug versus Dynamic Oval Towing
• Sleepbootongevallen

Via onderstaande - chronologisch geordende - links kom je het naadje van de MULTRATUG 32-kous te weten,

zowel over het idee als over de uitwerking, haar uitvoerders en het uiteindelijke resultaat; de MULTRATUG 32. Ik vond het zeeeer interessant; ik wel!